Apelacja mieszkańców okazała się w części zasadna. Podwyżka z lutego 2022r. okazała się ważna ale nieuzasadniona. Sąd nie uznał jedynie nieważności uchwał, które formalnie były źle podejmowane. Apelacja TBS Wrocław nie zasługiwała na uwzględnienie w całości. Sąd uznał więc, że podwyżka nie była zasadna i pokazał dlaczego. Uznał również argumenty mieszkańców, że „obniżka podwyżki” nie jest ważna i obciążył TBS w pełni kosztami procesu.
Spis treści artykułu:
1. Podwyżka w TBS ma być oparta o tryb przewidziany w ustawie o ochronie praw lokatorów
2. Pełna apelacja – ponowna weryfikacja wszystkich dowodów
3. Stanowisko Ministerstwa to nie wykładnia prawa
4. Podwyżka w TBS musi być dobrze uzasadniona i skalkulowana
5. Dochody z lokali użytkowych mają wejść w kalkulację czynszów!
6. Inflacja i wzrost stawki odtworzeniowej to za mało na podwyżkę
7. Zyski TBS może robić, ale nie na czynszach mieszkańców!
8. Jak TBS ma dokonywać podwyżek?
9. Manewr TBSu „obniżka w trakcie procesu” podważony
10. TBS obciążono kosztami postępowania, mieszkańcy uwolnieni z kosztów procesu
11. Uchwały o podwyżce, choć fatalnie przeprowadzone, nie tracą ważności
1. SPOSÓB WPROWADZENIA PODWYŻKI OKREŚLA USTAWA O OCHRONIE PRAW LOKATORÓW
Przypomnijmy, że TBS Wrocław i inne TBSy starają się wykazać a nawet dążyły do tego by przepisy o ochronie praw lokatorów nie dotyczyły mieszkańców TBS. Jednak Sąd rozpatrując apelacje obu stron zdecydowanie sprzeciwił się takim próbom:
2. PEŁNA APELACJA – PONOWNA WERYFIKACJA WSZYSTKICH DOWODÓW
KONTROLA BIEGŁEGO NIE BYŁA POTRZEBNA
3. STANOWISKO MINISTERSTWA TO NIE WYKŁADNIA PRAWA
4. PODWYŻKA W TBS MUSI BYĆ DOBRZE UZASADNIONA I SKALKULOWANA
a) JAWNOŚĆ I PRZEJRZYSTOŚĆ ŻYCIA PUBLICZNEGO
„Wypowiedzenie wysokości stawki przedstawione powodom w piśmie z dnia 4 lutego 2022 r. nie zawierało jakiegokolwiek uzasadnienia, czy chociażby powołania przyczyny wypowiedzenia – chociaż na stronie pozwanej nie ciąży taki obowiązek, to niewątpliwie takie sformułowanie wypowiedzenia wpisywałoby się w ogólny postulat jawności i przejrzystości życia publicznego, zwłaszcza w relacjach, w której jedna ze stron kontraktu zajmuje jednak ze względu na charakter tej relacji pozycję dominującą względem drugiej strony kontraktu.
b) UZASADNIENIE PODWYŻKI TO NIE OGÓLNIKOWE WSKAZANIE „WSZYSTKO ZDROŻAŁO”
„Uzasadnienie kalkulacji ograniczało się z kolei do ogólnikowego wskazania wzrostu kosztów eksploatacji i remontów w przeliczeniu na metr kwadratowy oraz wzrostu spłaty kredytów w przeliczeniu na metr kwadratowy, w odniesieniu do wzrostu wskaźnika oprocentowania w odniesieniu do stopy redyskontowej weksli oraz stawki WIBOR 3M. W żaden sposób nie wskazano , jak te ( wszak powszechnie dostępne) dane ekonomiczne rzutują na spłatę kredytów faktycznie zaciągniętych przez spółkę. W żaden sposób nie wskazano również, jak na wzrost kosztów eksploatacji w przeliczeniu na metr kwadratowy wpływa podwyżka kosztów zakupu paliwa gazowego.”
„Sąd Odwoławczy podziela ocenę Sądu Rejonowego płynącą, z uchwały Sądu Najwyższego z dnia 5 lutego 2010 r., III CZP 130/09, że kalkulacja podwyżki czynszu powinna zawierać wskazanie sposobu obliczenia tego z jego składników, który stanowi podstawę wypowiedzenia dotychczasowej wysokości czynszu (art. 8a ust. 4 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, jedn. tekst: Dz.U. z 2005 r. Nr 31, poz. 266 ze zm.).”
„Jej celem (kalkulacji) jest więc zapobieżenie dojściu do sporu sądowego, tj. przekonanie lokatora, że proponowana w wypowiedzeniu stawka czynszu znajduje uzasadnienie np. we wzroście wydatków związanych z utrzymaniem lokalu”
„kalkulacja, która została powodom przedstawiona w piśmie z dnia 8 marca 2022 r. nie wskazywała sposobu obliczenia składników czynszu (..) i nie dawała żadnych podstaw do weryfikacji wyliczeń strony pozwanej, a w konsekwencji ustalenia, czy podwyżka jest prawidłowa”
„strona pozwana w uzasadnieniu podwyżki nie odniosła się do konkretnych składników czynszu, a oparła się jedynie na swoich prognozach dotyczących finansowej kondycji spółki i przedstawiła kalkulacje w taki sposób, że wymyka się ona jakiekolwiek możliwości weryfikacji jej założeń”
c) KALKULACJA NA BAZIE PÓŹNIEJSZYCH DANYCH – SĄD TO PODWAŻA
„strona pozwana uzasadniając podwyżkę dokonaną w dniu 4 lutego 2022 r. w kalkulacji odnosiła się przy tym częściowo do wskaźników z marca 2022 r. (to jest wskaźników nie z daty wypowiedzenia, lecz daty sporządzenia kalkulacji, które były dla niej korzystniejsze), przywołując stopę redyskontową według wskaźników z marca 2022r. to jest na poziomie 2,8 % podczas gdy w lutym stopa ta wynosiła 2,3 %.”
„dokumentacja zgromadzona na płycie CD zawiera analizy i kalkulacje sporządzone następczo, już w czasie trwania roku 2022, dokonana jest w oparciu o już wystawione, rzeczywiste faktury za wykonane dla TBS usługi, może być zatem wyłącznie dowodem na koszty faktycznie poniesione i w tym zakresie służyć następczej weryfikacji założeń przyjętych za podstawę kalkulacji.”
„Sama strona pozwana w obszernym uzasadnieniu apelacji przyznaje, że rozliczenie przychodów i kosztów dotyczące lokali mieszkalnych za rok 2022, wykazuje nie przyczynę kalkulacji, ale faktyczne wyniki finansowe Spółki za rok 2022, stanowiąc zestawienie poniesionych przez spółkę kosztów remontów, wydatków, modernizacji oraz kosztów eksploatacyjnych.”
5. DOCHODY Z LOKALI UŻYTKOWYCH MAJĄ WEJŚĆ W KALKULACJĘ CZYNSZÓW!
WPŁYWY Z CZYNSZÓW LOKALI UŻYTKOWYCH MAJĄ ZNACZENIE!
„wbrew obowiązkowi płynącemu z treści art. 28 ust. 1 ustawy o społecznych formach rozwoju mieszkalnictwa z dnia 26 października 1995 r. (Dz.U. Nr 133, poz. 654 ze zm.), strona pozwana odnosiła się wyłącznie do sumy czynszów najmów lokali mieszkalnych, zupełnie pomijając wpływy z czynszów najmu lokali użytkowych, które, co bezsporne, także są przez nią eksploatowane i nie podjęła na żadnym etapie postępowania próby dowiedzenia, czy chociażby przedstawienia za pomocą działań arytmetycznych, że stawka czynszu najmu lokali mieszkalnych skalkulowania jest w taki sposób, aby suma czynszów za najem wszystkich lokali eksploatowanych przez SIM pozwalała na pokrycie kosztów eksploatacji i remontów budynków oraz spłatę zobowiązań SIM związanych z budową.”
To jest bardzo ważna konstatacja Sądu – dochody z komercyjnej działalności TBSu powinny być ujęte w kalkulowaniu czynszów dla lokali mieszkalnych! O to walczyliśmy w petycji do Sejmu!
Sąd dokonał tzw. pełnej apelacji, ponownie oceniając wszystkie włączone przez TBS Wrocław dokumenty „cała jednak powyższa dokumentacja również ogranicza swój zakres wyłącznie do lokali mieszkalnych, z pominięciem innych lokali będących w zasobach strony pozwanej.”
6. INFLACJA I WZROST STAWKI ODTWORZENIOWEJ TO ZA MAŁO NA PODWYŻKĘ!
Jak dowodził pozwany TBS, podwyżka mogłaby być zasadna w wysokości inflacji, zgodnie z zapisami ustawy o ochronie praw lokatorów.
Sąd: „Domniemanie zasadności podwyżki o ten wskaźnik, nie znosi bowiem wymogu wynikającego z art. 28 ust. 1 ustawy” o TBS."
„Sam zatem wzrost wartości odtworzeniowej lokalu obliczonej według przepisów ustawy o ochronie praw lokatorów, czy występująca inflacja – nie stanowią same przez się przesłanki do podwyżki czynszu najmu lokalu mieszkalnego w zasobach TBS.
Podniesienia stawek czynszu do odpowiedniego poziomu, z zastrzeżeniem ich maksymalnej wysokości na poziomie wynikającym z art. 28 ust. 2 ustawy o społecznych formach rozwoju mieszkalnictwa, można i należy dokonać wówczas, gdy wyliczona łączna suma czynszów za najem wszystkich lokali eksploatowanych przez społeczną inicjatywę mieszkaniową nie pozwala na pokrycie kosztów eksploatacji i remontów budynków oraz spłatę zobowiązań SIM związanych z budową.”
7. ZYSKI TBS MOŻE ROBIĆ, ALE NIE NA CZYNSZACH MIESZKAŃCÓW!
„Sąd nie traci z pola widzenia, że strona pozwana prowadzi działalność w formie spółki prawa handlowego, ma zatem prawo także do wypracowywania zysku i dysponowania nim zgodnie z prowadzoną polityką finansową, w tym tworzenia kapitału zapasowego.
Specyfika jednak zakresu prowadzonej działalności nakazuje zdaniem Sądu na przyjęcia interpretacji, że źródłem tego zysku nie mogą być eksploatowane przez SIM lokale mieszkalne – w tym bowiem zakresie obowiązywać powinna zasada ekonomicznej kalkulacji wysokości czynszów najmu za lokale mieszkalne, taka jest bowiem idea budownictwa społecznego.”
8. JAK TBS MA DOKONYWAĆ PODWYŻEK?
Podsumowując Sąd pisze o prawie do dokonania podwyżki w TBS:
„podwyżka, za zachowaniem wskazywanych wyżej terminów i trybów jej wprowadzenia będzie możliwa, potrzebna i zasadna, ale tylko i wyłącznie pod warunkiem, że zostanie ona należycie uzasadniona i skalkulowana do ponoszonych przez stronę pozwaną kosztów eksploatacji i remontów oraz spłaty kredytu, jak to zostało przewidziane w art. 28 ustawy o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego, a wskazanie w kalkulacji przyczyn podwyżki stawki będzie należycie i zgodnie z prawdziwymi okolicznościami uzasadnione – czy wzrostem kosztów konkretnych składników eksploatacji i remontów oraz spłaty kredytu, a także uwzględniać będzie sumę czynszów najmu wszystkich eksploatowanych lokali – także zatem lokali użytkowych, a nie wyłącznie – jak było to wykazywane w rozpoznawanej sprawie – z ograniczeniem wyłącznie do lokali mieszkalnych i traktowaniem czynszów najmu lokali użytkowych jako odrębnego źródła dochodu, którym spółka może swobodnie dysponować.”
9. MANEWR TBS „OBNIŻKA W TRAKCIE PROCESU” PODWAŻONY
Przypomnijmy, w kwietniu 2022 roku 1755 mieszkańców TBS Wrocław złożyło pozwy do sądu o kontrolę podwyżki czynszu (z 15,90zł/m2 do 20,45 zł/m2). W lipcu 2022 roku TBS Wrocław postanowił „obniżyć czynsz” z 20,45 zł/m2 na 17,35 zł/m2, o czym zawiadomił po prostu na swoich stronach internetowych i medialnie. Sąd pierwszej instancji w apelowanym tutaj wyroku uznał niezasadność pierwszej podwyżki i jednocześnie uznał zasadność obniżki z lipca, czyli de facto TBSowi udałoby się na bazie tego wyroku zrobić podwyżkę w trakcie procesu o 1,45 zł na m2.
Sąd drugiej instancji: „Zmiana wysokości czynszu z lipca 2022r. powinna była odpowiadać rygorom wynikającym z przepisu art 8a ust. 1, 2 i 3 ustawy o ochronie praw lokatorów, a zatem zasadzie, że właściciel może podwyższyć czynsz albo inne opłaty za używanie lokalu, wypowiadając jego dotychczasową wysokość, najpóźniej na koniec miesiąca kalendarzowego, z zachowaniem terminów wypowiedzenia, który to termin wypowiedzenia wysokości czynszu albo innych opłat za używanie lokalu wynosi 3 miesiące, (chyba że strony w umowie ustalą termin dłuższy), a wypowiedzenie wysokości czynszu albo innych opłat za używanie lokalu powinno być pod rygorem nieważności dokonane na piśmie.”
„Obniżka podwyżki” - zmiana stawki czynszu do kwoty 17,35 zł/m2 jest dla powodów podwyżką, dowodził adwokat Grzegorz Prigan. Sąd pierwszej instancji wg niego dokonał błędnego i niezgodnego z zebranymi dowodami przyjęcia, że pozwana (TBS) wypowiedziała powodom stawkę czynszu z kwoty 20,45 zł/m2 na kwotę 17,35 zł/m2, podczas gdy strona pozwana jedynie zawiadomiła o zmianie wysokości czynszu, a nie dokonała zmiany stawki czynszu w odpowiednim trybie, a co w ocenie apelującego skutkowało bezzasadnym oddaleniem powództwa.
Sąd drugiej instancji przyznał, że rację mają powodowie wywodząc, nie jest dopuszczalne podwyższanie czynszu z pominięciem wypowiedzenia dotychczasowej jego wysokości i bez zachowania terminów wypowiedzenia czy też z zachowaniem terminu wypowiedzenia, ale który byłby krótszy niż 3 miesiące oraz z naruszeniem sześciomiesięcznego okresu ochronnego między podwyżkami.
„Pogląd, że obniżka czynszu nie wymaga zachowania trybu wypowiedzenia, jako działanie korzystne dla lokatora i skutkujące zmniejszeniem jego obciążenia – jest co do zasady trafny, bowiem przepis art. 8a ustawy o ochronie praw lokatorów wprost odnosi się do tematyki podwyżki czynszu, słusznie uznając, że tylko wówczas zachodzi potrzeba szczególnej ochrony interesów lokatora jako słabszej strony kontraktu.”
ALE!
„Uszło bowiem uwadze strony pozwanej, że wobec wdrożenia przez najemcę procedury sądowej kontroli poprawności stawki wynikającej z uchwały 3/22 zmiana ta stanowiła w istocie podwyżkę, w odniesieniu do nadal obowiązującej, na czas trwania postępowania, stawki czynszu wynoszącej 15,90 zł/m2. Wobec tego, niezbędnym dla wprowadzenia stawki określonej uchwałą 23/22 było zachowanie trybu wypowiedzenia, zgodnie z procedurą przewidzianą w art. art 8a ust. 1, 2 i 3 ustawy o ochronie praw lokatorów.”
Dla wszystkich, którzy złożyli pozwy do sądu stawka czynszu była zamrożona (na 15.90zł/m2) i de facto TBS dokonał wobec tych osób podwyżki (na 17,35zł/m2), ale dokonał jej w trybie niezgodnym z prawem.
„skoro bowiem w przypadku określonym w art.8 ust. 5 pkt 2 czyli zakwestionowania przez lokatora podwyżki poprzez skierowanie do sądu pozwu o ustalenie niezasadności podwyżki, lokator jest obowiązany uiszczać czynsz albo inne opłaty za używanie lokalu w dotychczasowej wysokości do dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu kończącego postępowanie w sprawie (z zastrzeżeniem konieczności wyrównania różnicy, jeśli wytoczone przezeń powództwo okaże się niezasadne), to reguły wykładni językowej prowadzić winny do wniosku, że to właśnie ta wyjściowa stawka powinna stanowić punkt odniesienia dla oceny, czy dokona przez właściciela zmiana stawki czynszu stanowi jej podwyższenie, czy obniżenie.”
„Sąd stoi na stanowisku, że skoro stawka wynikająca z uchwały 23/22 w odniesieniu do obowiązującej stawki czynszu wynoszącej 15,90 zł/m2, wobec wdrożenia przez najemcę procedury sądowej kontroli poprawności stawki podwyższonej wcześniej do poziomu 20,45 zł/m2, stanowiła podwyżkę, to niezbędnym dla wprowadzenia tej stawki było zachowanie trybu wypowiedzenia, zgodnie z procedurą przewidzianą w art. art 8a ust. 1, 2 i 3 ustawy o ochronie praw lokatorów. Niedochowanie tych wymogów, przeciwnie niż uznał to Sąd pierwszej instancji prowadzi do wniosku, że zmiana dokonana w oparciu o uchwałę 23/22 w istocie stanowiła podwyżkę, dokonaną bez zachowania trybu wypowiedzenia, a zatem nieważną (art. 8a ust. 3 ustawy o ochronie praw lokatorów).”
Sąd wykazał się przenikliwością uznając ryzyka związane z takimi manewrami, cytujemy:
„Przy przyjęciu odmiennej interpretacji, w skrajnych przypadkach, mogłoby wręcz dojść do sankcjonowania nadużycia prawa – można bowiem wyobrazić sobie sytuację, w której właściciel nieruchomości dokonuje najpierw, z zachowaniem trybu wypowiedzenia, drastycznej zmiany stawki czynszu, której uzasadnić nie jest w stanie, a w razie złożenia przez lokatora sprzeciwu – zmienia wysokość stawki czynszu na kwotę „wypośrodkowaną”, to jest niższą od kwoty zakładanej w pierwotnej podwyżce, lecz przewyższającą czynsz dotychczasowy, po czym uznając, że podjęte przezeń działania były zbieżne z interesem lokatora, niezwłocznie wprowadza jako obowiązujące – tak określone stawki, pozbawiając lokatora praw do sądowej kontroli takiego działania, w istocie wszak prowadzącego do podwyższenia, nie zaś obniżenia stawki czynszu.”
„Zważywszy, że uznanie przez stronę pozwaną, że po stronie powoda na skutek uiszczania przez niego czynszu w dotychczasowej wysokości powstaje zaległość mogłoby prowadzić do procesu miedzy stronami w sprawie o zapłatę, a nawet, w najbardziej skrajnym przypadku – być przyczyną zainicjowania przeciwko niemu postępowania o nakazanie opuszczenia lokalu, uznać należy, że powód posiada interes prawny w domaganiu się ustalenia nieważności zmiany czynszu dokonanej w oparciu o uchwałę 23/22. Wobec powyższego, apelacja powodów w części, w jakiej zarzucała nieważność zmiany stawki czynszu w oparciu o uchwałę nr 23/22, zasługiwała na uwzględnienie, a zaskarżony wyrok w jego punkcie II w tym zakresie winien ulec zmianie.”
10. TBS obciążono kosztami postępowania, mieszkańcy uwolnieni z kosztów procesu
Wyrok 1szej instancji znosił wzajemnie koszty procesu, co oznaczało, że ponoszą je obie strony. Jednak Sąd Okręgowy zmienił to postanowienie na korzyść strony mieszkańców:
„Zważywszy jednak, że cel postępowania został przez powoda co do zasady osiągnięty, zmianie winno ulec także orzeczenie o kosztach postępowania przed Sądem pierwszej instancji, zawarte w punkcie trzecim wyroku, poprzez obciążenie, w oparciu o przepis art. 100 k.p.c., strony pozwanej obowiązkiem zwrotu na rzecz powodów kosztów procesu przed Sądem pierwszej instancji, na które składały się opłata od pozwu w wysokości 200 zł oraz koszty zastępstwa procesowego w wysokości 900 zł, ustalone w oparciu o przepis § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie z późn. zm.), powiększone o opłatę skarbową od dokumentu pełnomocnictwa, wynoszącą 17 zł, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie określonymi zgonie z przepisem art. 98 § 11 k.p.c.”
Krótko mówiąc, obciążono kosztami procesu w całości TBS. Mieszkańcy przeszli sądową kontrolę podwyżki suchą stopą.
11. UCHWAŁY O PODWYŻCE CHOĆ FATALNIE PRZEPROWADZONE NIE TRACĄ WAŻNOŚCI
To nie Prezydent Wrocławia Jacek Sutryk podpisał uchwałę o podwyżce z lutego 2022r. W jego zastępstwie miał to zrobić Jakub Mazur – Wiceprezydent Wrocławia przeprowadzając protokołowane Zgromadzenie Wspólników spółki. Jednak, jak ustalono, w dacie widocznej na protokole – wiceprezydent miał inne obowiązki służbowe. I nie przebywał dnia 4 lutego 2022 r. w gabinecie w Urzędzie Miasta Wrocławia, co potwierdził pisemnie sam Urząd Miasta.
Dodatkowo, „posiedzenie” Zgromadzenia Wspólników było protokołowane, ale poświadczono w nim nieprawdę, co do osób uczestniczących w posiedzeniu, a z zeznań świadka wynika, że protokolantka nie była obecna na Zgromadzeniu Wspólników.
I jeszcze jedna rzecz – wcześniej, w czasie zatwierdzania podwyżki uchwałą przez Radę Nadzorczą TBS Wrocław, jeden z jej członków Piotr Psikus, sprawował inne obowiązki w innym mieście! Piotr Psikus to Burmistrz Miasta i Gminy Kępno. W dniu 2 lutego 2022 r. uczestniczył w spotkaniu z dyrektorem Kępińskiego Ośrodka Kultury, w naradzie kierownictwa Urzędu, w spotkaniu dot. Miejscowych Planów Zagospodarowania Przestrzennego oraz zdalnie w konferencji prasowej dot. „Rozwoju elektronicznych usług publicznych”.
I w końcu: strona pozwana (TBS Wrocław) nie przedstawiła w sądzie dowodów przeciwnych.
Wyłania się z tego bardzo fatalny obraz sposobu zarządzania spółką i podejmowanie decyzji o losach każdego z mieszkańców.
Sprawa sposobu podejmowania decyzji o podwyżce była przedmiotem analizy obu instancji sądu. Adwokat mieszkańców wnosił o unieważnienie uchwał o podwyżce w związku z powyżej opisanymi nieprawidłowościami przy ich podejmowaniu. Jednak Sąd uznał, że te nieprawidłowości nie unieważniają uchwał.
„Sprzeczność z prawem może odnosić się do samej treści uchwały, jak i do sposobu zwołania i obradowania zgromadzenia oraz sposobu podejmowania uchwał. Już na gruncie kodeksu handlowego przyjmowano bowiem, że nie każde pogwałcenie prawa daje powód do skutecznej skargi, ale tylko takie, które miało lub mogło mieć wpływ na uchwałę. ( por wyrok Sądu Najwyższego z dnia 08.12.1998 r., sygn.. I CKN 243/98 (OSNC 1999, nr 6, poz. 116)). W sytuacji w której ani jedyny wspólnik spółki, ani członkowie zarządu i rady nadzorczej nie kwestionowali mocy obowiązującej uchwały zgromadzenia wspólników nr 3/22, stanowiącej podstawę do podwyższenia czynszu dokonaną z mocą obowiązującą od czerwca 2022r., to nawet trafność podnoszonych przez skarżącego zarzutów formalnych nie mogłaby prowadzić do uznania uchwały za nieważną."
„zgodnie ze stanowiskiem Sądu pierwszej instancji, że podwyżka dokonana uchwałą nr 3/22 była ważna pod względem formalnym, aczkolwiek nieuzasadniona co do meritum, było podzielenie oceny Sądu pierwszej instancji o zasadności oddalenia powództwa w części, w jakiej powód domagał się ustalenia nieważności podwyżki dokonanej uchwałą 3/22 i oddalenie apelacji w tym zakresie.”
Sąd też stwierdził, że głównym nurtem sprawy tego rodzaju sprawy, jak rozpoznawana, powinno być właśnie badanie zasadności podwyżki, zamiast skupiania się na wykazywaniu nieważności podwyżki ze względów formalnych.
