SYSTEM KONTROLI PAŃSTWOWO-SPOŁECZNEJ
System kontroli prawidłowości działania spółek TBS można oprzeć o aktualnie działające elementy rewizji sprawozdań wzbogacone o dodatkowe działania systemowe i realizowane również przez samych mieszkańców oraz powołanie instytucji Rzecznika Praw Mieszkańców.
Proponujemy:
3. Właściwe ministerstwo powinno zorganizować cykl szkoleń dla audytorów i listę przeszkolonych audytorów. Szkolenia powinny być sfinansowane ze środków państwowych, powinny zakończyć się również opracowaniem wytycznych w formie materiałów szkoleniowych i udostępnionych następnie na stronach MRiT. Zakres szkoleń i ich przebieg powinien być opracowany i zrealizowany również przy udziale organizacji mieszkańców. To oni najlepiej uczulą audytorów na obszary warte sprawdzenia w spółkach TBS.
5. Audytor przystępujący do kontroli powinien zbadać wszystkie kwestie wylistowane w stosownym rozporządzeniu. Przed audytem powinien spotkać się z wybranymi do rady nadzorczej mieszkańcami i dodatkowo ustalić, czy w danym TBS mieszkańcy uważają, że jest jeszcze jakiś aspekt do zbadania przez biegłego. Z takiego spotkania powinien powstać jawny raport do publikacji na stronie www danego TBSu. Również po przeprowadzonej kontroli audytor powinien przekazać swój raport z audytu nie tylko dla zarządu spółki, ale również dla przedstawicieli mieszkańców w radzie nadzorczej, dla przedstawiciela gminy oraz do wytypowanej komórki w stosownym ministerstwie /np. w MRiT/. Raport z audytu powinien być opublikowany w sposób dający możliwość zapoznać się z nim każdemu z mieszkańców.
7. Obecnie mieszkańcy ponoszą koszty corocznych audytów, które nie namierzają nieprawidłowości, ponieważ zakres audytu jest wąski a audytorzy mają zbyt małą wiedzę o specyfice systemu TBS i stosują ogólną wiedzę o spółkach prawa handlowego, zamiast specyficzną o ustawie TBS. Nie mają kontaktu z mieszkańcami systemu ani wiedzy o doskwierających mieszkańcom nieprawidłowościach. Stąd np. nie widzą problemu w pożyczaniu pieniędzy z czynszów mieszkańców spółkom powiązanym. Stąd nie widzą nienależnych opłat naliczanych obok czynszu czy przy wstępowaniu i występowaniu z systemu. Nie widzą sponsorowania koncertów i sportowców, ani tworzenia nadmiarowych etatów.
Nie widzą sensu i idei systemu budownictwa społecznego. Nie dostrzegą więc nieprawidłowości. Na ten moment pieniądze wypłacane im jako wynagrodzenie, a pochodzące z czynszów mieszkańców, nie tylko nie zapewniają ochrony mieszkańcom i nie zapewniają stosowania prawa, ale też są wykorzystywane jako zasłona dymna dla mieszkańców. W ten sposób spółki TBS działające wbrew zapisom ustawy i wbrew interesowi mieszkańców zapewniają sobie fałszywe alibi, że wszystko jest ok. Audyty są więc obecnie formą manipulacji i ścianą zaporową dla mieszkańców. Należy zmienić ich funkcję i sprawić by audytorzy byli dobrze przygotowani do swojej roli.
Wydział w ministerstwie właściwym powinien również analizować system – badać ilość i jakość działań spółek, opracowywać raporty, reagować w przypadku nieprawidłowości na rzecz właściwych beneficjentów systemu – czyli mieszkańców.
Patologiczną jest sytuacja, gdy dzięki preferencyjnym kredytom, ziemi od gminy i pieniądzom obywateli spółki stają się właścicielami mieszkań bez własnego wysiłku finansowego i na dodatek są chronione przed kontrolą państwową i społeczną. To jedna z podstawowych rzeczy do zmiany.
Jednakże potrzeby są w tym zakresie ogromne, a demokratyczne państwo chcące realizować prawa człowieka, powinno również sferze tak podstawowej potrzeby jak potrzeba mieszkaniowa, zadbać o obywateli będących często w bardzo nierównej relacji z wynajmującymi, deweloperami, spółkami, itp.
ZMIANA SYSTEMU BUDOWNICTWA SPOŁECZNEGO to wprowadzenie do niego nowych elementów:
Nowoczesne demokratyczne państwa zakładają udział obywateli w tym, co ich dotyczy. To jest najbardziej do zmiany w systemie – mieszkańcy muszą w nim w końcu zaistnieć jako ktoś więcej niż cichy bankomat czy chłop pańszczyźniany. Należy upodmiotowić mieszkańców TBS. System powinien w końcu stać się MIESZKAŃCO-CENTRYCZNY.
B) należy zbudować system kontroli społeczno-państwowej – jak wyżej opisanoC) należy prowadzić badania i analizy, konferencje, szkolenia – z udziałem strony społecznej i naukowców.
Fenomenem jest, że w systemie TBS/SIM są:
- tak ogromne przepływy finansowe,
- przekazywanie gruntów,
- preferencje państwa
- stałe dopływy z kieszeni obywateli
To, że tego nikt nie pilnuje, nie ogląda, nie bada – samo w sobie wskazuje na patologię. To musi być zmienione. I oczywiście z udziałem mieszkańców.